Etno Polska 2024 – Tkactwo – instruktaż

 

TKACTWO? 

Tkactwo jest jednym z najstarszych rzemiosł uprawianych przez człowieka. „Warsztat tkacki stanowił kiedyś niezbędny sprzęt domowy. Budowanie go, urządzanie i obsługiwanie kształciło przez wieki inteligencję, pomysłowość i zręczność człowieka. Prymitywne krosno – stopniowo ulepszane i doprowadzone do stanu ostatecznej doskonałości – mogło stać się później podstawą manufaktur, a następnie przemysłu włókienniczego…

Jeszcze dziś uproszczone warsztaty tkackie – wąziutkie, lekkie, dające się powiesić na ścianie – służą pierwotnym ludom Afryki i Ameryki Południowej, umożliwiając im zaspokojenie konkretnych potrzeb materialnych we własnej twórczości artystycznej, a także rozładowanie psychicznych napięć.

Czy tkactwo ręczne w takiej uproszczonej postaci, odgrywające rolę robótki relaksowej wypełniającej czas wolny, nie mogłoby stanowić zajęcia również cywilizowanego człowieka, nie uwolnionego bynajmniej od  trosk materialnych i obciążeń psychicznych?” (St. Czyżykowska tkactwo ręczne).

Wpisuje się to dokładnie w naszą misję: przybliżyć stare tradycje rękodzielnicze i podsunąć ludziom nowe sposoby spędzania wolnego czasu i relaksu.

 

Tkanie na ramce Potrzebne materiały: ramka tkacka, igła lub czółenko tkackie, grzebień tkacki (lub do włosów o grubych zębach), przekładka dystansowa, nici na osnowę, włóczka/przędza/ścinki bawełniane lub inne jako materiał tkacki. Jedną z najprostszych form jest tkanie na ramce, które spróbujemy przybliżyć krok po kroku.

KROK PIERWSZY – wykonanie projektu naszej pracy (wielkość, kolorystyka itd.)

KROK DRUGI – nałożenie osnowy na ramkę.

W sprzedaży są gotowe ramki, najczęściej z nacięciami, o które zahacza się nić. My posługujemy się ramkami z nabitymi gwoździami, które stanowią zaczep osnowy. Najważniejszą sprawą jest mocne naciągnięcie osnowy i zadbanie o równe odstępy między nićmi osnowy (nić osnowy zawsze musi być z tej samej strony gwoździa). Dobrze gdyby nici osnowy była parzysta ilość, co ułatwi potem związywanie.

KROK TRZECI – rzędy brzegowe.

Zanim wykonamy rzędy brzegowe (8-10 rzędów, najczęściej z innego materiału niż cała praca), wkładamy między nici osnowy przekładkę dystansową. Przekładka i rzędy brzegowe, ułatwią potem zawiązywanie osnowy przy zdejmowaniu z krosna.
Nawlekamy naszą igłę lub nawijamy przędzę na czółenko. Przeplatamy co drugą nić osnowy tzn. najpierw nieparzyste u góry a parzyste u dołu, w kolejnym rzędzie na odwrót. Aby nie zostawały nam końcówki na brzegach, tkanie zaczynamy w środku pracy.

KROK CZWARTY – tkanie podstawowym materiałem.

Przy zmianie koloru lub przy łączeniu z kolejnym kawałkiem przędzy, nitki przekładamy na zakładkę na długości ok. 5 cm. Końcówki przędzy zostawiamy po lewej stronie pracy. Kolejne rzędy pracy dociskamy grzebieniem tkackim.

KROK PIĄTY – zakończenie pracy.

Kończymy zawsze zostawiając odpowiednią długość osnowy umożliwiającą zawiązanie nitek. Powtarzamy wykonanie rzędów brzegowych z kroku trzeciego.

 

KROK SZÓSTY – zdejmowanie pracy z ramki.

Zaczynamy od góry. Przecinamy dwie pierwsze nitki osnowy i związujemy je razem, dociskając naszą pracę. Zawiązujemy na dwa supełki. To samo robimy z każda kolejną parą nici osnowy. Dociskając pracę  podczas zawiązywania sprawdzajmy czy nie deformuje się nam kształt pracy. Następnie przechodzimy do dołu pracy i powtarzamy wiązanie nici osnowy. Przekładkę dystansowa usuwamy na końcu.

KROK SIÓDMY – „kosmetyka” lewej strony.

Skracamy pozostawione końcówki przędzy. Ponieważ łączyliśmy na zakładkę i dociskaliśmy grzebieniem, końcówki można obciąć przy samej pracy.